Бауыр жағдайы адам денсаулығы үшін маңызды рөльдi атқарады. Салмағы бір килограммнан асатын бұл мүше көптеген міндеттерді атқарады. Бауырдың бір жасушасында, гепатоцитте, шамамен 500 түрлі биохимиялық үдерістер өтіп жатады1. Бауырда қауіпті заттардың ыдырауы мен/немесе уытсыздандыруы, сонымен қатар олардың ағзадан шығарылуы жүзеге асып жатады. Одан басқа, мүше биологиялық мембраналардың маңызды құрамдас бөліктерін – фосфолипидтерді синтездейді2.
Жасушалар – адам ағзасының негізгі құрылыс блоктары. Олар, өз жағынан, ішінде цитоплазманы ұстап тұратын сыртқы мембрананы, жасуша «қабырғасын» түзуші майлар мен фосфолипдтерсіз өмір сүре алмайды. Мембрана фосфолипидтердің екі қабаты болып табылады, олар суға еліктейтін гидрофилді «бастиек» пен гидрофобты, яғни суға төзімді «құйрықтан» тұрады. Фосфолипидтер екі қатарының «бастиегі» сыртқа, сұйықтыққа қаралып, ал «құйрығы» жасуша қабырғаларына жоғары беріктікті қамтамасыз етіп, бір бірімен жалғанады2.
Фосфолипидтер жасушалы қаңқаны сүйемелдеп, құрылымдық қызметін атқарады, молекулярлы тасымал үдерісінде, ферментативті және басқа кем емес маңызды үдерістерде қатысады. Олардың қызметінің қандай да бір бұзылуы ауыр салдарларға алып келуі мүмкін2.
Бауыр жасушалары, гепатоциттер, мүше салмағының 70-85%-на дейін құрайды. Олар төмендегідей үдерісте қатысып, бауыр қызметіне негізгі жауапкершілікті алып жүреді:
Гепатоциттердің жасушалы қабырғасы, басқа кез келген жасушаларда сияқты, оның толық қызмет істеуін қамтамасыз ететін фосфолипидтерден тұрады. Алайда, өкінішке орай, ол осал. Жағымсыз факторлар әсері, мысалға, кейбір дәрілік заттардың, уытты заттардың әсері және әсіресе алкоголь және тіпті үйлестірілмеген рацион жасуша ішілік алмасудың бұзылуы мен гепатоциттердің өліміне алып келеді. Осылайша түрлі бауыр аурулары пайда болады1.
Бауыр мәселелерi ең алдымен созылмалы уланумен байланысты, ол, өз қатарында, түрлі аурулар мен жағдайлармен шақырылуы мүмкін. Оларға алкогольді созылмалы түрде қабылдау, 2- типті қант диабеті, экологиялық улану, тамақ пен тұрмыстың химияландырылуы, дәрілік заттардың жағымсыз әсері мен басқа факторлар жатады. Осылардың бәрі антиоксидантты механизмнің барабар жұмысының бұзылуынан кейін оксидативті күйзелістің дамуын тудырады. Бірте бірте созылмалы жағымсыз әсер аясында жасушалы мембрана, ақуыздар мен ДНҚ бұзылуы болып, жасуша жұмысы бұзылады.
Созылмалы улану нәтижесі ретінде үштілік болып табылады: майлардың асқынтотығуы (еркін радикалдардың әсерімен болатын олардың тотықтандырғыш құлдырауы), бауыр жасушасында мүше салмағының 5% аса майдың жиналуы (стеатоз) мен созылмалы қабыну1 .
Түрлі текті бауыр ауруларын емдеу үшін эссенциальді фосфолипидтер(ЭФЛ) қолданылады. Олардың қарапайым фосфолипидтерден түбегейлі айырмашылығы линол қышқылының қосымша молекуласының болуында. Бұл ЭФЛ жасуша мембранасының ақауларын толықтыруға мүмкіндік береді, бұл жасуша мембранасының иілгіштігін арттырып, қызметін тұрақтандырады. Дәл линол қышқылының бар болуы ЭФЛ-дің классикалық фосфолипидтерден, мысалыға, эссенциальді фосфолипидтердің емдік артықшылығының негізінде жатқан лецитиннен маңызды ерекшелігі болып саналады2.
ЭФЛ көрсетілімін, қандай да бір мағынада, мембраналық ем деп айтуға болады, өйткені олардың белсенділігі тура жасуша қабырғаларымен байланысты. Осы ем бағалы затты алатын соя бұршақтарының арқасында мүмкін болды3.
Бір жылдық бұршақ тұқымдас класына жататын өсімдіктерді мың жылдар бойы адамдар қолданып келеді. Ол туралы ескертулер біздің заманымызға дейінгі 2838 жылы басқарған Шэн Нунг императоры заманындағы кітаптарда бар1. Сол кезде соя бұршақтары жер жүзінде оларсыз өмір мүмкін болмайтын бес «киелі дәндердің» бірі болып саналған.
Бүгінгі таңда 800-ге жуык соя бұршақтарының түрі белгілі. Олардың құрамында 35-40% ақуыз, 20-30% көмірсу, 5-10% ілеспелі заттар (дәрумендер, тритерпеноидты сапониндер, флавоноидтер мен т.б.), сонымен қатар 12-18% майлар бар. Бұршақтар құрамына кіретін майлар 90-95% май қышқылдарының, дәлірек айтқанда олеин мен линол, глицеридтерінен тұрады. Шикі майды өңдеу үдерісі кезінде 30-45% соя лецитині (фосфатидилхолин) алынады. Ал ол гепатопротекторлы әсерді көрсететін дәрілік заттарды жасау үшін фармацевтикалық өнеркәсіпте қолданатын «мақсатты өнім» болып табылады.
Соя бұршағынан алынатын фосфатидилхолиндер гидрофильді «бастиек» пен гидрофобты «құйрықтан» тұратын, биологиялық мембраналардың негізгі құрылымдық компонент болып табылатын өзіне тән липидті қос қабат болып есептеледі. Эссенциальді фосфолипидтер эндогенді, яғни, жасуша мембранасына кіріп, бір себептер бойынша зақымдалған ағзаның «жеке» фосфолипидтерді жеңіл алмастырады. Бұл кезде ЭФЛ ағзаға пероральді түрде де, дәрілік түрде де (капсулалар), тазартудың жоғары деңгейлі инъекциялық ерітіндісімен көктамыр арқылы да ене алады4.
Демекші, «эссенциальді фосфолипидтер» атауы тек 75% кем емес фосфатидилхилині бар дәрілік заттар үшін ғана тіркелген.
Эссенциальді фосфолипидтердің гепатоциттердің зақымдалған мембраналарына сіңуі қалыпты мембраналық құрылымдардың қалпына келтірілуін қамтамасыз етеді, бұл өз кезегінде кешенді терапиялық әсерге әкеледі. ЭФЛ қандай әрекет етеді? Ең алдымен, олар бауыр жасушаларына қатысты протективті (қорғаныштық) және регенеративті қасиеттерін көрсетеді1. Бұл ретте бауырдың зақымдануы әртүрлі факторлардан туындауы мүмкін, олардың ішінде уытты, қабыну, аллергиялық, алмасу және иммунологиялық реакциялар1.
ЭФЛ онкологиялық ауруларды, иондаушы сәулелерді және т. б. емдеу үшін қолданылатын әртүрлі химиялық заттардың, алкогольдің, есірткі препараттарының, цитостатиктердің әсерімен байланысты зақымданулар кезінде гепатоциттерді қорғайтыны дәлелденген1.
ЭФЛ әсер ету механизмі омега 3,6- көп қанықпаған май қышқылдарының (КҚМҚ) әсерімен ұқсас, өйткені біріншісі екіншінің табиғи өмір сүруінің нысаны болып табылады. Омега 3, 6- КҚМҚ -бірқатар аурулар, оның ішінде жүрек-қан тамырлары және диабет қаупін төмендететін эссенциальді майлар. Олар ағзада синтезделмейді және ағзаға күн сайын 2 г омега-3 және 6 грамм омега-6 КҚМҚ жетіп тұруы тиіс. Алайда, бұл қышқылдар көп мөлшерде бар балықтың қызыл сорттары, жаңғақ, өсімдік майлары, соя бұршақтары жоғары калориялы, бұл оларды пайдалануды шектейді5.
ЭФЛ бар препараттар рационның калориялығын ұлғайтпай, көп қанықпаған май қышқылдарының диеталық жетіспеушілігін толтыру үшін кеңінен қолданылады6. Ал олар май алмасуының бұзылуымен байланысты ауруларда қандай маңызды рөл атқарады!
Эссенциальді фосфолипидтер плазма мен тіндерде холестеринді тасымалдауға, сондай-ақ тығыздығы жоғары және төмен липопротеиндердің түзілуінде қатысады (ТЖЛП және ТТЛП) [7]. Естеріңізге сала кетейік, ТТЛП және триглицеридтер деңгейінің жоғарылауымен және ТЖЛП құрамының төмендеуімен ең қауіпті аурулардың бірі — атеросклероз байланысты.
ЭФЛ зат алмасудың барлық кезеңдерінде холестериннің жүйелі мобилизациясын және оның кәдеге жаратылуын бірқатар үдерістер есебінен қамтамасыз етеді, соның ішінде:
Өт құрамына өт қышқылдары ( шамамен 70%) және ЭФЛ (фосфатидилхолин, өттің 22% құрайды) кіреді9. Сау адамдарда ЭФЛ холестериннің ерігіштігін қамтамасыз етеді. Егер өт қышқылдары мен ЭФЛ қатынасы бұзылса, холестерин кристалдары тұнбаға түсуі мүмкін, соның салдарынан өт-тас ауруы (ӨТА) дамиды.
90% - ға дейін өт тастары кем дегенде 70% холестериннен тұратын холестериндік болып табылады10. Тас түзілуіне әкелетін өт холестериннің шығарындысының артуы үйлестірілмеген рацион және оның мал майларымен қанығуы салдарынан болуы мүмкін. ӨТА қауіпінің маңызды факторы - ағзаның созылмалы улануына және соның салдарынан уытты заттарды байланыстыру үшін қажетті антиоксиданттар мен ЭФЛ қажеттілігінің артуына әкелетін экологиялық ластану. Егер ЭФЛ және антиоксиданттар қоры толықтырылмаса, жасушалық жарғақшалардың қызметі бұзылып, тас түзілу үдерісін бастай, ағза жасушалық қабырға құрылымын сақтау үшін холестерин жинай бастайды11,12.
ӨТА жоғары тәуекел тобына алкогольді шамадан тыс қолданатын адамдар жатады. Уыттармен немесе алкогольмен жоғары салмақты бастан кешетіндерге ЭФЛ дәрілік заттарын профилактикалық тағайындау фосфолипидтердің жетіспеушілігін өтейді және тас түзілуіне кедергі келтіреді12.
ЭФЛ маңызды әсері липидтердің алмасуын жақсарту қабілеттілігінің арқасында қол жеткізіледі. Ол ағзада майдың артық жиналуы салдарынан пайда болатын бауырдың алкогольді емес майлы ауруын (БАЕМА) емдеуде аса маңызды. Бұл аурудың таралуы үнемі өсуде, оның ішінде әсіресе қалаларда тұратын балалар мен жасөспірімдердің де бар. [6]. РФ-да жалпы тәжірибелік емделушілерінде ғана БАЕМА таралуы 27%-ға жетеді6!
Ауру аясында патологиялық бұзылулар кешені дамиды, олардың арасында тіндердің инсулинге сезімталдығының төмендету, қандағы инсулин құрамының артуы. Висцеральді майдың салмағы артады, бұл семіздік пен артериялық гипертензияға әкеледі. Науқастарда 2-типті қант диабеті және гиперлипидемия-қандағы холестерин мен үшглицеридтер деңгейінің жоғарылауы - жиі дамиды. БАЕМА зардап шегетін адамдар рационның калориялығын бақылап, транс-майлардың, холестериннің түсуін азайтып, көп қанықпаған липидтердің (тәулігіне 10 грамнан артық7) тұтынылуын арттыруы тиіс. Құрамында КҚМҚ бар өнімдердің жоғары калориялығына байланысты ЭФЛ препараттары айрықша маңызға ие болады.
БАЕМА бар науқастарда байқалатын гепатоциттердің майлы инфильтрациясы кезінде, эссенциальді фосфолипидтері бар препараттар май қышқылдарының артуымен шартталған жасуша митохондриясының күйзелісін азайтуға, ісіп қызару процесінің айқындалуын төмендету мен дислипидемияны түзету есебінен май алмасуды қалыптандыруға мүмкіндік туғызады14. Осы препараттарды жазып беру қанның липидті құрамын, майлардың асқынтотығу көрсеткішін жақсартуға, антиоксидантты қорғау жүйесін жалпы қалпына келтіруге мүмкіндік туғызады6.
БАЕМА кезіндегі эссенциальді фосфолипидтер бауырдың майлы инфильтрациясының ағымы мен болжамын жақсартып, тіндердің инсулинге сезімталдығын арттырады, липидті бейінді қалыптандырып (яғни, холестерин мен триглицеридтердің «жаман» деңгейін төмендетуге мүмкіндік береді), асқорытудың бұзылу симптомдарының айқындығын азайтады.
Эссенциальді фосфолипидтерді жазып беруге тағы да маңызды көрсеткіш бауырдың алкогольді ауруы (БАА). Ауру дамуының жоғары тәуекеліне күніне 40-80 мл таза этанолды 4-6 жыл бойы қабылдайтын адамдар тап болады15. Алкоголь бірте бірте ішкі мүшелердiң майлы азғындауын шақыратын «жеңіл» көмірсулы калорияларға бай. Одан басқа, ол мүше қан айналымының бұзылуының дамуына мүмкіндік туғызады. Оксидативті күйзеліс аясындағы созылмалы алкогольді интоксикация кезінде созылмалы ісіп қызару процесі мен бауыр фиброзы дамиды. Соңғының даму механизмі көп жағдайда жұлдызша жасушаларының белсендірілуімен шартталған. Қалыпты жағдайда ол тыныштық күйінде болады, ал гепатоциттердің зақымдауы кезінде «оянып», қабыну жерінде қарқынды бөлісуге қабілетті болады16. Нәтижесінде бауыр тіні жайылып өсіп, келешекте бұл үдеріс циррозбен аяқталады.
Бауырдың алкогольді зақымы кезінде эссенциальді фосфолипидтерді тағайындау алкогольдің жоғары дозасының енуі кезінде пайда болып, оксидативті күйзеліс тетігін «қосатын» алкогольдің белсенді формасын байлауға мүмкіндік туғызады. Жоғары био қол жетімділік пен гепатоциттердің жасушалы мембранасына ену мүмкіндігі арқасында ЭФЛ бос радикалдарды жоюға мүмкіндік туғызады және жасуша қабырғасының құраламын қайта орнына келтіреді. Одан басқа, ЭФЛ бауырдың жұлдызша жасушаларының белсенділігін басып, фиброз дамуының патологиялық үдерісін тоқтата антифибротикалық ықпалын тигізеді17.
ЭФЛ қабынуға қарсы, антифибротикалық ықпалын тигізетін, сонымен қатар бауыр жасушаларының өлімін алдын алатын әмбебап дәрілік зат деп атауға болады18. Осы мүмкіндіктер созылмалы гепатиттер, цирроз, бауырдың майлы дистрофиясы, алкогольді гепатит және бауырдың басқа зақымдары кезінде тиімділікті қамтамасыз етеді.
MAT-KZ-2100172_V1.0_03_2023
Состояние печени играет жизненно важную роль для здоровья человека. Этот орган весом более килограмма выполняет множество задач. В одной клетке печени, гепатоците, протекает около 500 различных биохимических процессов1. В печени осуществляется распад и/или детоксикация вредных веществ, а также выведение их из организма. Кроме того, орган синтезирует важнейшие составные части биологических мембран — фосфолипиды2.
Клетки — основные строительные блоки человеческого организма. Они, в свою очередь, не могут существовать без жиров и фосфолипидов, образующих наружную мембрану, «стенку» клетки, которая удерживает внутри нее цитоплазму. Мембрана представляет собой два слоя фосфолипидов, которые состоят из гидрофильной «головки», притягивающейся к воде, и гидрофобного, то есть водоустойчивого «хвоста». «Головки» двух рядов фосфолипидов обращены наружу, к жидкости, а «хвосты» скрепляются друг с другом, обеспечивая клеточным стенкам высокую прочность2.
Фосфолипиды выполняют структурную функцию, поддерживая клеточный каркас, участвуют в процессах молекулярного транспорта, ферментативных и других, не менее значимых процессах. Любое нарушение их деятельности может иметь самые серьезные последствия2.
Клетки печени, гепатоциты, составляют до 70-85% массы органа. Они несут основную ответственность за деятельность печени, участвуя в таких процессах, как:
Клеточная стенка гепатоцитов, как и любых других клеток, состоит из фосфолипидов, обеспечивающих ее полноценное функционирование. Однако, к сожалению, она уязвима. Воздействие негативных факторов, например, некоторых лекарственных препаратов, токсичных веществ и особенно алкоголя и даже несбалансированного рациона приводит к нарушению внутриклеточного обмена и гибели гепатоцитов. Так развиваются различные заболевания печени1.
Проблемы с печенью прежде всего связаны с хронической интоксикацией, которая, в свою очередь, может быть вызвана различными заболеваниями и состояниями. К ним относится хронический прием алкоголя, сахарный диабет 2 типа, экологическая интоксикация, «химизация» пищи и быта, неблагоприятное действие лекарств и другие факторы. Все они способствуют развитию оксидативного стресса вследствие нарушения адекватной работы антиоксидантных механизмов. Постепенно на фоне хронического негативного влияния происходит деструкция клеточных мембран, белков и ДНК, нарушается работа клетки.
Итогом длительной интоксикации является триада: перекисное окисление липидов (окислительная их деградация, происходящая под действием свободных радикалов), накопление в клетках печени жира более 5% от массы органа (стеатоз) и хроническое воспаление1.
Для лечения поражений печени различного происхождения широко применяются эссенциальные фосфолипиды (ЭФЛ). Их принципиальным отличием от обычных фосфолипидов является наличие дополнительной молекулы линолевой кислоты. Это позволяет ЭФЛ с легкостью восполнятьдефекты клеточной мембраны, что увеличивает ее гибкость и нормализует функции. Именно наличие линолевой кислоты считается наиболее важным отличием ЭФЛ от классических фосфолипидов, например, лецитина, которое лежит в основе лечебных преимуществ эссенциальных фосфолипидов2.
В каком-то смысле назначение ЭФЛ можно назвать мембранной терапией, ведь их активность связана именно с клеточными стенками. Возможным же такое лечение стало благодаря соевым бобам, из которых и получают ценное вещество3.
Однолетнее растение семейства Бобовые на протяжении тысячелетий используется человеком. Упоминания о нем есть в книгах времен императора Шэн Нунг, царствовавшего в 2838 году до нашей эры1. Тогда соевые бобы считались одни из пяти «святых зерновых», без которых была невозможна жизнь на земле.
Сегодня известно около 800 видов соевых бобов. Они содержат 35-40% белков, 20-30% углеводов, 5-10% сопутствующих веществ (витамины, тритерпеновые сапонины, флавоноиды и т.д.), а также 12-18% жиров. Масла, входящие в состав бобов, на 90-95% состоят из глицеридов жирных кислоты, в частности, олеиновой и линолевой. В процессе переработки сырого масла удается получить 30-45% соевого лецитина (фосфатидилхолина), который и является «целевым продуктом», используемым в фармацевтической промышленности для создания препаратов, проявляющих гепатопротекторный эффект.
Получаемые из соевых бобов фосфатидилхолины представляют собой типичный липидный двойной слой, состоящий из гидрофильной «головки» и гидрофобного «хвоста» и являющийся основным структурным компонентом биологических мембран. Эссенциальные фосфолипиды легко заменяют эндогенные, то есть, «собственные» фосфолипиды организма, которые оказались по тем или иным причинам повреждены, встраиваясь в клеточную мембрану. При этом ЭФЛ могут поступать в организм как перорально, в виде твердых лекарственных форм (капсулы), так и внутривенно, с инъекционным раствором высокой степени очистки4.
Кстати, название «эссенциальные фосфолипиды» зарегистрировано только для препаратов, где содержится не менее 75% фосфатидилхолина.
Встраивание эссенциальных фосфолипидов в поврежденные мембраны гепатоцитов обеспечивает восстановление нормальных мембранных структур, что, в свою очередь приводит к комплексному терапевтическому эффекту. Какое же действие оказывают ЭФЛ? Прежде всего, они проявляют протективные (защитные) и регенеративные свойства в отношении клеток печени1. При этом поражение печени может быть вызвано самыми различными факторами, среди которых токсические, воспалительные, аллергические, обменные и иммунологические реакции1.
Доказано, что ЭФЛ защищают гепатоциты при повреждениях, связанных с действием различных химических веществ, алкоголя, наркотических препаратов, цитостатиков, которые применяются для лечения онкологических заболеваний, ионизирующего излучения и так далее1.
Механизм действия ЭФЛ сродни действию омега3,6-полиненасыщенных жирных кислот (ПНЖК), поскольку первые представляют собой по сути природную форму существования вторых.
Омега3,6-ПНЖК — эссенциальные жиры, снижающие риск ряда заболеваний, в том числе сердечно-сосудистых и диабета. Они не синтезируются в организме, и должны ежедневно
поступать в организм в количестве 2 г омега-3 и 6 граммов омега-6 ПНЖК. Однако красные сорта рыбы, грецкие орехи, растительные масла, соевые бобы, где содержатся в большом количестве эти кислоты, высококалорийны, что ограничивает их употребление5.
Препараты, содержащие ЭФЛ могут широко применяться для восполнения диетического дефицита полиненасыщенных жирных кислот, не увеличивая калорийность рациона6. А какую важную роль они играют при заболеваниях, связанных с нарушением обмена жиров!
Эссенциальные фосфолипиды принимают участие в транспорте холестерина в плазме и тканях, а также образовании липопротеинов высокой и низкой плотности (ЛПВП и ЛПНП)7. Напомним, что именно с повышением уровня ЛПНП и триглицеридов и снижением содержания ЛПВП связано одно из самых опасных заболеваний — атеросклероз.
ЭФЛ обеспечивают так называемую системную мобилизацию холестерина и его утилизацию на всех этапах метаболизма за счет ряда процессов, в том числе:
В состав желчи входят желчные кислоты ( около 70%) и ЭФЛ (фосфатидилхолин, составляет 22% желчи)9. У здоровых людей ЭФЛ обеспечивают растворимость холестерина. Если же
соотношение желчных кислот и ЭФЛ нарушается, кристаллы холестерина могут выпадать в осадок, вследствие чего развивается желчнокаменная болезнь (ЖКБ).
Как известно, до 90% желчных камней являются преимущественно холестериновыми, состоящими как минимум на 70% из холестерина10. Увеличение выброса в желчь холестерина, приводящее к камнеобразованию, может происходить вследствие несбалансированности рациона и его насыщения животными жирами. Важным фактором риска ЖКБ считается и экологическое загрязнение, приводящее к хронической интоксикации организма и, как следствие, увеличению потребности в антиоксидантах и ЭФЛ, необходимых для связывания токсических веществ. Если запасы ЭФЛ и антиоксидантов не пополняются, функция клеточных мембран нарушается, и организм начинает накапливать холестерин, чтобы сохранить структуру клеточной стенки, запуская процесс камнеобразования11,12.
К группе повышенного риска ЖКБ относятся лица, злоупотребляющие алкоголем. Профилактическое назначение препаратов ЭФЛ тем, кто испытывает высокую нагрузку токсинами или алкоголем, компенсирует дефицит фосфолипидов и препятствует камнеобразованию12.
Важный эффект ЭФЛ достигается благодаря их способности улучшать обмен липидов. Он особенно актуален при лечении неалкогольной жировой болезни печени (НАЖБП), которая возникает вследствие избыточного накопления жиров в органе. Необходимо отметить, что распространенность этого заболевания постоянно растет, в том числе и у детей и подростков, особенно живущих в городах6. В РФ только у пациентов общей практики распространенность НАЖБП достигает 27% 6!
На фоне заболевания развивается комплекс патологических нарушений, среди которых снижение чувствительности тканей к инсулину, повышение содержания инсулина в крови. Увеличивается масса висцерального жира, что приводит к ожирению и артериальной гипертензии. У больных часто развивается сахарный диабет 2 типа и гиперлипидемия — повышение уровня холестерина и триглицеридов в крови. Люди, страдающие НАЖБП, должны контролировать калорийность рациона, минимизировать поступление транс-жиров, холестерина и увеличить потребление полиненасыщенных липидов (более 10 граммов в сутки7). В связи с высокой калорийностью содержащих ПНЖК продуктов особое значение приобретают препараты ЭФЛ, оказывающие выраженный терапевтический эффект.
При жировой инфильтрации гепатоцитов, которая наблюдается у больных НАЖБП, препараты, содержащие эссенциальные фосфолипиды, способствуют13 снижению стресса митохондрий клеток, обусловленного избытком жирных кислот, уменьшению выраженности воспалительного процесса и нормализации жирового обмена за счет коррекции дислипидемии14. Назначение этих препаратов позволяет улучшить липидный состав крови, показатели перекисного окисления жиров и восстановить систему антиоксидантной защиты в целом6.
Клинически доказано, что эссенциальные фосфолипиды при НАЖБП улучшают течение и прогноз жировой инфильтрации печени, повышают чувствительность тканей к инсулину, нормализуют липидный профиль (то есть, способствуют снижению уровня «плохого» холестерина и триглицеридов) и к тому же уменьшают выраженность симптомов нарушений пищеварения.
Не менее важным показанием к назначению эссенциальных фосфолипидов является алкогольная болезнь печени (АБП). Высокому риску развития заболевания подвергаются люди, которые ежедневно принимают 40-80 мл чистого этанола на протяжении 4-6 лет15. Алкоголь богат «легкими» углеводными калориями, которые постепенно вызывают жировую дегенерацию внутренних органов. Кроме того, он способствует развитию нарушения кровообращения органа. При хронической алкогольной интоксикации на фоне оксидативного стресса происходит некроз гепатоцитов, развивается хронический воспалительный процесс и фиброз печени. Механизм развития последнего во многом обусловлен активацией так называемых звездчатых клеток. В норме они находятся в состоянии покоя, а при повреждении гепатоцитов «просыпаются» и становятся способными к интенсивному делению в участках воспаления16. В результате ткань печени разрастается, и в дальнейшем этот процесс часто заканчивается циррозом.
Назначение эссенциальных фосфолипидов при алкогольном поражении печени позволяет связать активные формы алкоголя, которые образуются при поступлении высоких доз алкоголя и «запускают» механизм оксидативного стресса. Благодаря высокой биодоступности и возможности внедряться в клеточные мембраны гепатоцитов ЭФЛ способствуют удалению свободных радикалов и восстанавливают структуру клеточной стенки. Кроме того, ЭФЛ оказывают антифибротическое действие, подавляя активацию звездчатых клеток печени и останавливая патологический процесс развития фиброза17.
ЭФЛ можно назвать универсальным средством, оказывающим противовоспалительное, антифибротическое действие, а также предотвращающим гибель клеток печени18. Эти возможности обеспечивают эффективность при хронических гепатитах, циррозе, жировой дистрофии печени, алкогольном гепатите и других нарушениях работы печени.
MAT-KZ-2100172_V1.0_03_2023
