Майлы гепатоз немесе стеатогепатоз – нәтижесінде мүше құрылымы өзгеретін бауыр ауруы, гепатозиттер патологиялық май жиналу есебінен өздерінің қызметін жоғалтады, нәтижесінде созылмалы гепатит немесе бауыр циррозы түріндегі қайтымсыз өзгерістерге алып келуі мүмкін. Бұл жағымды болып естілмейді. Бұны болдырмас үшін: ауруды не шақырады, айтпақшы, ересек адамдар ішінде ең жиі кездесетін аурулардың бірі, қай сатысында қайтымды және одан қалай қорғану қажеттігін білу қажет. Осы туралы төменде оқыңыз.

Майлы гепатоз деген не?

Қалыпты жағдайда бауырдың көптеген қызметінің бірі – ерекше көмірсуды, гликогенді жинау, «қор ретінде алып қою». Бұл заттың бауыр жасушасындағы жұмысы глюкоза сырттан келмейтін кезде, оның қандағы мөлшерін сақтап тұру. Яғни, адам тамақтанбайтын кезеңде. Мысалы, түнде.

Бірақ майлы гепатоз кезінде бауыр жасушаларының қызметі өзгереді. Олар гликоген орнына майды жинай бастайды. Май, дәлірек айтқанда липидтер: фосфолипидтер, лецитин мен басқалар гепатоциттің түгелге жуық кеңістігін басады, оның органеллалары адекватты түрде жұмыс істеуді тоқтатады, демек, өздерінің басқа қызметтерін орындауды да тоқтатады – уыттарды заласыздандыру, өтті өндіру және тағы басқа. Ал бауырдың 500 аса қызметі бар, сондықтан осы мүшенiң саулығы өте маңызды.

Ауру себептері

Сонымен не себептен жасушаларда осындай өзгерістер болады? Мәселенiң дамуы үшін бірнеше себептер бар. Негізгілері келесідей:

• - Зат алмасудың бұзылуы (қант диабеті, семіру);
• - Тамақтанудың бұзылуы (қатаң шектеуші диеталар, ақуыз жеткіліксіздігі, артық тамақтану, ашығу мен т.б.);
• - Алкоголь қабылдау;
• - Кейбір дәрілік заттардың әсері.

Бұған қоса, алькогольді қабылдаумен шақырылған стеатоз жеке ауруға – бауырдың алкогольді ауруына бөлінеді. Ол туралы көрші мақаланы оқыңыз. Бірақ, сіз байқағандай, бауырдың майлану себептерінің тізімінде бірінші тамақтану мен зат алмасудың бұзылуы тұр. Яғни, бірегей мүшедi жансыз майлы конгломератқа айналдыру үшін улар мен химикаттармен байланысу міндетті емес. Кейде жәй ғана өмір салтын мән бермеу жеткілікті.

Деңгейлері мен белгілері

Стеатогепатоз – тыныш ауру, бірінші кездері сарғаюмен, аурулармен және басқа шағымдармен өзі туралы ескертпейді. Көбінесе ауру белгілерін құрсақ қуысының бір реттілік УДЗ кезінде кездейсоқ табады. Бірақ диагнозды қою үшін, жалғыз ультрадыбыс жеткіліксіз.Кеңес кезінде терапевт, гастроэнтеролог немесе гепатолог Сізге келесілерді өтуді тағайындап береді:

• - Компьютерлі томография;
• - Қанның биохимиялық талдауы;
• - Радионуклеидті сканерлеу;
• - Қанның жалпы талдауы;
• - Және бауыр биопсиясы, қажет болған жағдайда.

Клиникалық практикада зақымданған мүше ұлпасының көлемі мен аурудың білінуіне қарай аурудың 4 деңгейі бөлінген.

0 дәреже

Әдетте май ошақты түрде жиналады да, зақымданған тіндердің жалпы саны 10%-дан аспайды. Осы кезеңде ауру ешқандай клиникалық көріністі көрсетпейді. Адамдар бауырда өзгерістердің пайда болғанынан сезіктенбейді де.

1 дәреже

Майдың жиналуы шамамен бауырдың жалпы массасының үштен бір бөлігін құрайды, қабыну және дегенерациялық үдерістер дами бастады. Кейде адам оң қабырға астында шағын ғана ауырлықты сезуі мүмкін, алайда белгі жеткіліксіз. Осы деңгейде үдеріс әлі де қайтымды.

Үйлестірілген тамақтануды қайта қалпына келтірілген, жеткілікті физикалық белсенділік пен бастысы – өмір салтын өзгерткеннен кейін салмақтың түсуі кезінде бауыр жасушалары жиналған майлардан арылып, мүше өзінің алғашқы қызметтерін қайтарады.

2 дәреже

Бауырдағы май үлесі жалпы салмақтың үштен екі бөлігіне жетуі мүмкін, бірақ мүше бұрынғысына қарағанда біраз нашар болса да, әлі де өзінің міндеттерін орындайды. Емделушінің шағымдары бірақ айқынырақ болады: ауырлық сезім бар, бауыр аймағында сыздап ауыру, сонымен қатар сару ауру пайда болуы мүмкін.

Емдеу үшін болжам жағымды, алайда қызметтің қайта қалпына келуі үшін көп күш пен уақыт кетуі мүмкін.

Майлы гепатозды емдеу үшін,көбінесе гепатопротекторлы дәрілік заттарды жазып беруі мүмкін. Бұл дәрілік заттар құрамымен ерекшеленіп, клиникалық сурет пен зертханалық зерттеулер деректеріне негізделе көрсетіледі.

3 дәреже

Бауырдың толық май басуы байқалады. Жасуша аралық кеңістікте майлы сарысулар анықталады. Қабыну өзгерістері соншалықты қатты, фиброзға, содан соң бауыр циррозына – асқынған гепатоздың логикалық нәтижесіне алып келуі мүмкін. Осы деңгейде мүшедi бастапқы жағдайына қайтару мүмкін емес. Дәрігерлердің қолында өзгерістерді тоқтатып, цирроздың мерзімін ұзарту. Бірақ емделушінің өмір салтын өзгертуін қаламауы жағдайында, барлық тырысулар пайдасыз.

Егер сізде бауырдың тарапынан шағымдар пайда болса, егер сіз майлы гепатоздың даму тәуекелінің тобында болсаңыз, ештеме жасай алмайтын кезге дейін күтпеу керектігін есте сақтау қажет. Уақытылы тексерістен өтіп, керек болған жағдайда ем курсын өтіп, сау бауырмен өмір сүрген дұрыс.

Жировой гепатоз или стеатогепатоз — заболевание печени, в результате которого изменяется структура органа, гепатоциты за счёт патологического накопления жиров теряют свои функции, что в итоге может привести к необратимым изменениям в виде хронического гепатита и цирроза печени. Звучит не очень радужно. Чтобы не допустить, надо знать: что вызывает заболевание, кстати, одно из самых частых среди взрослого населения, на каких стадиях оно обратимо и как защититься от него. Об этом читайте ниже.

Что такое жировой гепатоз?

В норме одна из многочисленных функций печени — накапливать особый углевод, гликоген, «про запас». Депо этого вещества в гепатоцитах поддерживает уровень глюкозы в крови тогда, когда нет поступления её из вне. То есть во время периодов, пока человек не ест. Ночью, например.

Но при жировом гепатозе изменяется структура клеток печени. Они начинают накапливать вместо гликогена жир. Жир, а точнее липиды: фосфолипиды, лецитин и другие заполняют почти всё пространство гепатоцита, его органеллы перестают работать адекватно, а значит и выполнять свои прочие функции — обезвреживание токсинов, выработку желчи и так далее. А всего у печени более 500 функций, поэтому здоровье этого органа так важно.

Причины заболевания

Так почему происходят эти изменения с клетками? Поводов для развития проблемы несколько. Вот основные:

• - нарушение обмена веществ (сахарный диабет, ожирение);
• - нарушение питания (строгие ограничивающие диеты, дефицит белка, переедание, голодание и тд);
• - употребление алкоголя;
• - воздействие некоторых лекарственных препаратов.

Причём, стеатоз, вызванный употреблением алкоголя выделяют в самостоятельное заболевание — алкогольную болезнь печени. О ней подробнее читайте в соседней статье. Но, как вы успели заметить, в списке причин ожирения печени на первом месте стоят нарушение питания и обмена веществ. То есть, чтобы превратить уникальный орган в безжизненный конгломерат жира вовсе не обязательно иметь контакт с ядами и химикатами. Порой достаточно просто не следить за образом жизни.

Степени и признаки

Стеатогепатоз — тихое заболевание, на первых порах не даёт о себе знать желтухой, болями и прочими жалобами. Часто признаки заболевания находят случайно во время рутинного УЗИ брюшной полости. Но, чтобы выставить диагноз, одного ультразвука не достаточно. На консультации терапевт, гастроэнтеролог или гепатолог может назначить вам:

• - Компьютерную томографию;
• - Биохимический анализ крови;
• - Радионуклеидное сканирование;
• - Общий анализ крови;
• - И даже биопсию печени, если необходимо.

В клинической практике выделяют 4 степени заболевания в зависимости от объёма поражённой паренхимы органа и проявлений болезни.

0 степень

Обычно жир накапливается очагово, при этом общее количество поражённых тканей не более 10%. Никакой клинической картины на этом этапе заболевание не даёт. Люди даже не подозревают, что в печени начались изменения.

1 степень

Накопление жира примерно треть от общей массы печени, уже начинают развиваться воспалительные и дегенеративные процессы. Иногда человек может ощущать незначительную тяжесть в правом подреберье, но чаще всего клиника очень скудная. Процесс на этой стадии всё ещё полностью обратим.

При восстановлении сбалансированного питания, достаточной физической активности и главное — при снижении веса вследствие изменения образа жизни, клетки печени постепенно избавляются от накопившихся жиров и орган возвращает себе первоначальные функции.

2 степень

Процент жира в печени может достигать двух третей от общей массы, но орган всё ещё справляется со своей задачей, хоть и намного хуже, чем раньше. Жалобы пациента уже могут быть намного явственнее: есть ощущение тяжести, тупые боли в области печени, также уже может появиться желтуха.

Прогноз для лечения благоприятный, но на восстановление функций печени может уйти больше времени и сил.

Часто для лечения жирового гепатоза специалисты могут назначать гепатопротекторные лекарственные средства. Эти препараты различаются по составу и назначаются на основании клинической картины и данных лабораторных исследований.

3 степень

Наблюдается тотальное ожирение печени. Отмечаются жировые кисты в межклеточном пространстве. Воспалительные изменения уже настолько сильны, что могут привести к фиброзу и далее к циррозу печени — логическому завершению запущенного гепатоза. На этой стадии возврат к первоначальному состоянию органа не возможен. В силах врачей приостановить изменения и отсрочить цирроз. Но без желания пациента менять образ жизни все усилия тщетны.

Важно помнить о том, что если у вас появились жалобы со стороны печени, если вы находитесь в группе риска по развитию жирового гепатоза, не стоит ждать, когда уже нельзя будет ничего предпринять. Лучше вовремя обследоваться, пройти курс лечения, если необходимо и жить со здоровой печенью.